Het is altijd een interesse
discussie wanneer het gaat over twijfelen aan het eigen autisme. Welk een
variëteit aan antwoorden daar al niet uit komen. Het zegt ook veel over de
mensen die ze uiten.
Jezus en de anderen
Het meest extreme dat ik hoorde, is
wellicht degene die me zei dat de dagelijkse genade van Jezus zelf het niet
toelaat dat mensen autistisch zijn. Maar tegelijk zei die brave mens dat Jezus
iedereen genas. Misschien is Jezus dus een van de eersten die massaal diagnoses
stelde en is de medicalisering meer dan tweeduizend jaar oud. Het is natuurlijk
maar een idee.
In dezelfde categorie bevinden zich
mensen die alle diagnoses en labels verwerpen.
Zoals de psychiater waar ik ooit in
therapie bij was. Zijn visie was dat hij moest beginnen met 'de twijfels' en
pas een diagnose kon stellen op het einde van iemands leven. Hij deed naar
eigen zeggen niet mee aan dat hokjesdenken en medicalisering. Niettemin kreeg
ik om de zoveel tijd een andere diagnose, vlogen de hokjes in het rond en heb
ik zelden zoveel pijnstillers geslikt als in die tijd. Bovendien: iedereen
leeft al van in de geboorte in een 'hokje', en als dat 'anders' is dan anderen,
is het belangrijk dat te erkennen.
Trouwens een duur diagnostisch
proces, als je 't mij vraagt … aan zijn therapeutisch voorstel (methode Lacan)
berekend zo'n 27.000 euro, gespreid over 45 jaar, waarvan 20.520 euro voor
rekening van de samenleving. Nog zonder rekening te houden met mogelijke
opnames, medicatie (al dan niet voorgeschreven), en geldontwaarding. Uit
verantwoordelijkheidszin voor de samenleving, ben ik na een paar maand
overgestapt naar een doelmatiger methode.
Gewoon gek, zondermeer
Waar de een zichzelf goed herkent in
zijn of haar diagnose, begint een ander te twijfelen bij het zien van al die
'media-autisten' of het lezen van blogs als deze of boeken van zogenaamde
ervaringsdeskundigen.
Een derde commentaar dat ik al eens
hoor is dat mensen zich al hun leven lang 'anders' of eenzaam of vervreemd
voelen, maar dat toch niet associëren met de diagnose 'autisme'.
Soms associëren deze mensen zich dan
wel met een ander label, zoals hooggevoeligheid, ADD, depressie ... Soms is het
een 'minder ernstig label' (of toch een diagnose die niet als een handicap
doorgaat).
Al hoorde ik een tijdje terug op de
trein van iemand dat die dacht dat autisme gewoon een stoornis in het
psychotisch spectrum was. En dat hij dus eigenlijk een lichte vorm van
schizofrenie had.
Sommige andere mensen vinden
zichzelf ook 'gewoon gek' (half gekscherend half serieus), zonder dat ze de
handicap daarvan ontkennen, maar ook zonder daar een of andere medische
diagnose aan vast te willen koppelen.
Na een glaasje op lukt
't beter
Sommige argumenten om te twijfelen
aan het eigen autisme zijn misschien wel goed gevonden maar toch bedenkelijk.
Zo zei iemand me dat hij zich na een paar glazen alcohol of wat andere
softdrugs al veel socialer voelde.
Zelf voel ik me na enkele glazen
alcohol aanvankelijk minder geremd maar zeker niet socialer. En er is ook bij
mij altijd de vrees voor afhankelijkheid, en in het verlengde daarvan
verslaving. Er zijn volgens mij al genoeg mensen met autisme die niet zonder
alcohol of middelen kunnen.
Zieke samenleving
Af en toe hoor ik ook mensen zeggen
dat 'iedereen toch autisme heeft, omdat we in een zieke samenleving leven'.
Toevallig of niet zijn dat dan meestal mensen met een hogere opleiding, met een
vleugje intellectualisme (en bijhorende bril en taal) of mensen die graag
onverstaanbare boeken lezen over psychologie en relaties.
Een argument om de twijfel te
verantwoorden is ook al eens : 'Ik kan wel niet anders, autisme is erfelijk, en
mijn ouders zijn autistisch, dus jammer genoeg ik ook'.
Al heb ik de ervaring dat ze meestal
in naam van iemand anders twijfelen en dat argument gebruiken. Zo van : 'Hij
kan wel niet anders dan autistisch zijn, het is erfelijk en zijn moeder of
vader zijn autistisch, dus die jongen/dat meisje heeft reuze pech'.
Een variant daarop is dat het
erfelijke weggelaten wordt, en dat het gewoon over een verworven moederlijke of
vaderlijke pathologie, zogenaamd 'psychotoxisch ouderschap' gaat.
Twijfel aan hoe het
overkomt
Sommige mensen hebben een redelijk
dubbelzinnige houding. Enerzijds outen ze zich als autist, maar anderzijds
vinden ze niet dat ze autistisch, maar wel geniaal zijn. Dat lees ik tenminste
volop in Autipower (het boek waarvan u nog een bespreking mag verwachten)
Daar zijn een aantal varianten in.
Zo zijn er mensen die zichzelf (en hun autisme) heruitvinden of overstijgen of
gewoon zichzelf 'herformatteren' (een doe-het-zelf brainwash?).
Op zoek blijven naar
een oorzaak
Er zijn ook mensen die naarstig op
zoek blijven naar een oorzaak.
Zo hoorde ik onlangs iemand zeggen :
'door verkeerd eten tot aan mijn volwassenheid, door de kookfratsen van mijn
ouders ben ik autistisch geworden'.
Voeding blijkt overigens een
gevoelig thema. Door anders te eten blijken sommige mensen helemaal 'ontgift'
en 'ontstoord' te zijn.
Prima, al heb ik zo iemand al eens
teruggezien, en daar was volgens mij helemaal niet zo gek veel aan veranderd.
Die was nog even autistisch maar zag er vooral hyper uit. Al is het vooral
relevant dat die mens zich daar zelf beter bij voelt, zolang hij of zij mij maar
niet probeert te overtuigen van een of andere methode of oplossing.
Van het autisme af in
vijf sessies
Het verwondert me trouwens hoe snel
en efficiënt sommige mensen ontgift en ontstoord zijn.
Zo hoorde ik onlangs iemand die
vertelde dat diens gedrag en denken, diens lichaam en geest in amper vijf
sessies van een uur volstrekt genormaliseerd waren. A rato van maar liefst 85
euro per sessie (zonder tussenkomst van de ziekteverzekering), maar hé, wie
zeurt er nu over geld als je de illusie krijgt ontdaan te zijn van je autisme?
Ook al geeft dat op langere termijn enkele minder aangename neveneffecten.
Twijfel aan
diagnostiek zelf
De meer klassieke twijfel is
natuurlijk die aan de diagnostiek zelf, aan psychiatrische methodes, aan het
recht om te diagnoseren.
Maar dan gaat het volgens mij niet
zozeer om een twijfel als wel om een weigering het mandaat te geven tot
diagnostisch onderzoek. En dan is elke uitspraak van een (bepaald type)
hulpverlener of arts die niet tot tevredenheid stemt aanleiding tot twijfel.
Een goede uitleg over de diagnose en
het nodige relativeringsvermogen over de betekenis van de diagnose voor het
eigen leven zou dit volgens mij kunnen verhelpen.
Geen twijfel mogelijk?
Er zijn ook mensen die helemaal niet
twijfelen. Of die twijfel niet relevant vinden. Omdat het aan deskundigen is om
daarover te oordelen. Omdat ze zich volgens zichzelf niet goed kennen.
Dat vind ik zelf toch een eerder
gevaarlijke manier van denken. Een mens kent zichzelf toch nog het beste, al
weerhoudt dat niet om van gedachten te wisselen met deskundigen.
Een goede diagnose is
belangrijk
Als ik die twijfel op mezelf betrek,
dan twijfel ik vooral aan diagnoses die gesteld door individuen. Ook al zijn ze
gerenommeerd arts of psychiater of specialist en hebben ze boeken geschreven
over dit of dat. En ook al denken ze mij (en mijn ouders) te kennen. Er is
niemand die je beter kent dan jezelf.
Zonder uitspraak van een
multidisciplinair team, bevestigd via een 'second opinion', zou ik niet op het
idee komen om mezelf autist te noemen, laat staan om ermee iets te doen. Ik
twijfel daarvoor teveel aan mezelf, denk ik.
Maar die uitspraak van een
multidisciplinair team moet daarnaast ook voldoende onderbouwd zijn, en
geloofwaardig overkomen in opbouw & besluit. Vragenlijsten en medische
beeldvorming zijn voor mij niet doorslaggevend. Wel tijd nemen voor een
gesprek, met mij en met mensen waarvan ik vind dat ze mij goed kennen,
observatie, … dus niet in één twee drie, vanuit een eerste indruk of
buikgevoel.
Die tijd ontbreekt al eens, en leidt
dan tot een verkeerde diagnose. Een goede diagnose is nochtans belangrijk, het
mag wat duren (geen jaren uiteraard) en het mag wat kosten, het hoeft niet
gratis maar mag ook geen duizenden euro kosten.
Wanneer ik een overtuigende uitleg
heb gekregen, en die ook in een leesbaar verslag staat (dat ik ook krijg), ga
ik meteen op zoek naar wat dat concreet betekent, naar contact met lotgenoten
en betrouwbare informatie, en wat er mee kan doen voor een beter leven van
mezelf en mijn omgeving. In het zog daarvan ga ik ook op zoek naar goede
ondersteuning en daarna probeer ik wegen te vinden tot ervaringsuitwisseling
(bijvoorbeeld in organisaties als VVA en GRIP).
Tot slot
Daar besteed ik veel liever mijn
energie aan dan aan eeuwig blijven zoeken naar zinnige en onzinnige oorzaken
(voedingsstof x en y, de fouten van deze en gene), proberen 'mezelf te vinden',
energie verdoen aan ergernis & (pseudo) verontwaardiging over medicalisering
& Big Pharma, en zeuren over de samenleving en al haar streken (pampering,
verzuring, de lichtzinnigheid van diagnosticeren).
Twijfelen aan diagnoses, en er
blijven over discussiëren, is volgens mij enerzijds een symptoom dat mensen te
weinig geïnformeerd zijn over elke fase van een diagnostisch proces ofwel een
symptoom dat ze er veel te veel belang aan hechten. Uiteindelijk blijft het
maar een uitspraak, waar je zelf over beslist wat ermee te doen. Als er iets is
waar ik dus aan twijfel, is het vooral aan het gezond praktisch verstand van al
wie twijfelt aan labels.
